Toelichting vlottende activa

De gronden in exploitatie hebben betrekking op 17 grondexploitaties; deze nemen in waarde af van € 53,2 miljoen naar € 44,1 miljoen. De mutaties betreffen de gerealiseerde baten, met name verkoopopbrengsten en lasten, zoals kosten voor bouw- en woonrijpmaken in 2021.

In de onderstaande tabel is de boekwaarde per grondexploitatie weergegeven, het jaar van afronding en het geraamd resultaat op eindwaarde:

 

De belangrijkste mutaties in de boekwaardes van de grondexploitaties worden hieronder toegelicht.

• De boekwaarde van de grondexploitatie Stationskwartier nam af met € 6,9 miljoen. De mutaties zijn toe te schrijven aan verkopen van gronden voor een bedrag van € 7,3 miljoen en subsidie-opbrengsten van € 0,4 miljoen; dit zorgde voor een flinke afname van de boekwaarde. Daarnaast nam de boekwaarde toe door kosten voor bouw- en woonrijpmaken van € 0,5 miljoen en rentekosten van € 0,2 miljoen. 
• De grondexploitatie Klavers Jansen is in 2021 geopend. De boekwaarde is opgebouwd uit € 1,6 miljoen aan inbrengwaarde van opstallen en € 0,5 miljoen aan plan- en sloopkosten. 
• Voor de grondexploitatie Rithmeesterpark nam de boekwaarde af met € 3,4 miljoen. De afname is toe te schrijven aan verkopen van gronden voor € 4,8 miljoen. Daarnaast nam de boekwaarde toe met € 1,4 miljoen als gevolg van plankosten, kosten bouw- en woonrijpmaken,  rente en tussentijdse winstnemingen. 
• De grondexploitatie Druivenstraat is nieuw; de boekwaarde bestaat met name uit kosten aankoop grond.
• De boekwaarde van de grondexploitatie van het verzamelcomplex wonen nam toe met ruim € 0,8 miljoen. Verwervingskosten van € 1,3 miljoen en overige kosten van € 0,2 miljoen zorgden voor een toename van de boekwaarde, verkoop van grond leidde tot een afname van € 0,7 miljoen. 
• De toename van  de boekwaarde van de grondexploitatie Adriaan Klaassen Landgoed met € 0,3 miljoen bestaat hoofdzakelijk uit kosten voor bouw-en woonrijpmaken.   
• Voor de grondexploitatie Waterdonken is de afname van de boekwaarde met € 1,9 miljoen te verklaren door verkoop van grond van € 2,6 miljoen en tussentijdse winstneming van afgerond € 0,7 miljoen. 
• De boekwaarde van de grondexploitatie Bouverijen neemt af met € 7,6 miljoen. Verkopen van gronden zorgden voor een sterke afname van de boekwaarde met € 9,4 miljoen; kosten voor bouw-en rijpmaken (€ 1,3 miljoen), plankosten en rente (0,5 miljoen) leidden toe een toename van € 1,8 miljoen. 
• De boekwaarde van de grondexploitatie Hoge Gouw nam toe met € 0,7 miljoen; de mutaties zijn toe te schrijven aan kosten woonrijpmaken van € 0,1 miljoen en tussentijdse winstneming van 0,6 miljoen.
• De grondexploitatie Vijverstraat 3 werd eind 2021 afgesloten, de boekwaarde bedroeg -/- € 0,1 miljoen.  

De grondexploitaties worden in de komende jaren afgerond, de laatste grondexploitatie naar verwachting eind 2026 . In 2021 zijn er twee nieuwe grondexploitaties geopend, te weten Klavers Jansen en Druivenstraat, een grondexploitatie werd eind 2021 geliquideerd (Vijverstraat 3). 

Het geraamde totale resultaat van de grondexploitaties op eindwaarde bedraagt € 12,7 negatief. Acht grondexploitaties hebben tezamen een negatief resultaat op eindwaarde van € 18,5 miljoen; dit wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de grondexploitaties Bouverijen en Stationskwartier. Acht grondexploitaties hebben een positief resultaat op eindwaarde, het totaalbedrag bedraagt € 5,8 miljoen.

Winstnemingen op bouwgronden
Rekening is gehouden met een tussentijdse winstneming van € 2,0 miljoen in zeven grondexploitaties. De winstneming is gebaseerd op de Percentage of Completion (POC) methode. De winst moet worden genomen bij grondexploitaties ongeacht een negatieve of positieve boekwaarde. Als winstnemingsformule geldt het percentage in de voortgang in de kosten, vermenigvuldigd met het percentage in de voortgang van de opbrengsten, vermenigvuldigd met het verwachte positieve resultaat op eindwaarde, gecorrigeerd voor projectspecifieke risico's. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar de paragraaf grondbeleid. 

De nog te maken kosten in de lopende grondexploitaties vanaf 2022 bedragen in totaal € 22,9 miljoen. Deze kosten zijn opgebouwd uit:

De post bouw- en woonrijp maken vormt met een aandeel van 77% de grootste kostenpost. Honoraria (dit zijn de kosten voor ambtelijke inzet) is een post die hiermee direct samenhangt; deze post bedraagt 12% van het totaal. 
Kijkend naar de afzonderlijke grondexploitaties dan is 2/3 deel van de nog te maken kosten opgenomen in de grondexploitaties Bouverijen (€ 8,6 miljoen), Rithmeesterpark (€ 3,6 miljoen) en Klavers Jansen (€ 3,0 miljoen).

De nog te realiseren opbrengsten vanaf 2022 bedragen in totaal € 54,8 miljoen, bestaande uit de volgende categorieën:

De grondopbrengst woningbouw en bedrijventerreinen zijn de grootste posten, tezamen vormen deze 92% van het totaal. Voor kantoren bedraagt het aandeel 5 % van het totaal. 
Als wordt gekeken naar de afzonderlijke categorieën, dan is het beeld als volgt:
De grondopbrengsten voor woningbouw zijn voornamelijk nog te realiseren in de grondexploitatie Bouverijen (€ 12,2 miljoen) en Stationskwartier (€ 3,6 miljoen). De grondopbrengsten voor bedrijventerreinen zijn grotendeels nog te behalen in de grondexploitatie Rithmeesterpark (€ 11,6 miljoen) en Werkdonken (5,4 miljoen). Voor kantoren zijn de grondopbrengsten voornamelijk te realiseren in de grondexploitatie Stationskwartier (€ 2,5 miljoen).

Voor verliesgevende grondexploitaties moet conform het BBV direct een voorziening worden getroffen. Het is een keuze van de gemeente om deze voorziening te waarderen tegen eindwaarde of tegen contante waarde. De gemeente heeft gekozen voor de waardering op eindwaarde.

De hoogte van de voorziening is gebaseerd op de herzieningen van de grondexploitaties met een verwacht negatief resultaat. De herzieningen bevatten aannames ten aanzien van de verwachte kosten en opbrengsten. Uitgangspunt voor de berekeningen is het zogenaamde "midcase-scenario". Daarmee is de huidige waardering tot stand gekomen op basis van de beste inschatting van het tijdstip van het opstellen van de herziening. De waardering is dus een inschatting, de realisatie kan afwijken van de verwachting.

In onderstaande tabel zijn de mutaties in de voorziening per grondexploitatie weergegeven:

De voorziening nam af van € 20,8 miljoen met € 2,3 miljoen naar € 18,5 miljoen. De grootste wijzigingen vonden plaats in de volgende grondexploitaties: 

• Bouverijen: het resultaat van deze grondexploitatie verbeterde met € 3,5 miljoen, waardoor dit bedrag in de voorziening kon vrijvallen. De verbetering in het resultaat komt doordat bij grondverkopen voor woningen hogere opbrengsten werden behaald dan eerder geraamd, terwijl bovendien de meerwaarderegeling gunstig werkte. Aan de kostenkant zorgden looptijdverlenging, rente-effecten en kostenstijging voor een negatief effect op het planresultaat.
• Klavers Jansen: dit is een nieuwe grondexploitatie die in 2021 is geopend; voor het negatief resultaat van € 1,1 miljoen troffen we bij de jaarrekening een voorziening.
• Druivenstraat: ook dit is een nieuwe grondexploitatie in 2021 geopend. Voor het negatieve resultaat van € 0,2 miljoen troffen we eveneens een voorziening.
• Stationskwartier: het resultaat van deze grondexploitatie liet een verbetering zien van € 0,2 miljoen, waardoor dit bedrag in de voorziening kon vrijvallen. De verbetering van het resultaat is toe te schrijven aan een rentevoordeel dat werd behaald, omdat een grote grondverkoop twee jaar eerder werd gerealiseerd. Bovendien namen de kosten voor bouw- en woonrijp maken licht af.

Onder de voorraad overige grond- en hulpstoffen zijn opgenomen de af te stoten objecten gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of huidige marktwaarde. De voorraad is eind 2021 in waarde afgenomen met € 2,0 miljoen als gevolg van verkopen van een aantal gronden.

Als de boekwaarde hoger is dan de huidige marktwaarde, treffen we een voorziening (duurzame waardevermindering). De waardering wordt jaarlijks beoordeeld en aangepast aan de marktwaarde. Wanneer de marktwaarde lager is dan de boekwaarde, wordt een voorziening duurzame waardevermindering gevormd om de boekwaarde te verlagen. Als er in het verleden een voorziening duurzame waardevermindering is gevormd, valt de voorziening (gedeeltelijk) vrij wanneer de marktwaarde is toegenomen.
De voorziening is in 2021 met € 0,5 miljoen afgenomen. Deze afname heeft een directe relatie met de hiervoor genoemde verkopen van gronden. De voor deze gronden gevormde voorziening duurzame waardevermindering is komen te vervallen. 

Ingevolge de regelgeving worden de debiteuren op openbare lichamen apart getoond op de balans. Het hogere saldo ultimo 2021 ten opzichte ultimo 2020 betreft voor het grootste deel de afrekening 2015, 2016, 2017 Jeugdhulp met Stichting Juzt van € 1,6 miljoen. 

De post debiteuren is ultimo 2021 nagenoeg hetzelfde dan ultimo 2020. De voorziening dubieuze debiteuren is € 0,4 miljoen toegenomen. Ten opzichte van de totaal openstaande debiteuren wordt een hogere debiteurenvoorziening noodzakelijk geacht dan een jaar eerder.

De debiteurenvorderingen ingevolge de Wwb/BUIG eind 2021 € 0,9 miljoen lager zijn ten opzichte van een jaar eerder. Voor deze debiteurenvorderingen wordt ook een lagere voorziening van € 1,2 miljoen noodzakelijk geacht. 

Eind 2013 is het verplicht schatkistbankieren ingevoerd. Vanaf dat moment zijn alle decentrale overheden (w.o. de gemeenten) verplicht om hun overtollige middelen in de schatkist aan te houden. Dit is een rekening-courant verhouding met het Rijk. Eind 2021 bedroeg het saldo op deze rekening-courant rekening € 32 miljoen. Voor nadere toelichting wordt verwezen naar de financieringsparagraaf.

Onder de overige vorderingen zijn eind 2019 aan Juzt verstrekte leningen van € 2,6 miljoen en € 1,6 miljoen, in totaal € 4,2 miljoen, opgenomen. De leningen zijn verstrekt om de tijdelijke liquiditeitsproblemen bij Juzt het hoofd te kunnen bieden en de aangeboden zorg duurzaam kan worden geborgd. In 2020 heeft de gemeente Breda nog aanvullend leningen verstrekt voor een bedrag van € 8,5 miljoen (na aftrek van de bijdragen van WBO-gemeentes), en is er inmiddels door Juzt een bedrag van € 11,4 miljoen afgelost, zodat van deze leningen eind 2021 nog een saldo van € 1,3 miljoen resteert. Ter zekerstelling van de leningen heeft de gemeente Breda het recht van 1ste hypotheek gevestigd op Krabbebossen. Dit is het laatste pand, dat nog moet worden afgestoten. De transactie is afhankelijk van bestuurlijke goedkeuring (lees maatschappelijk draagvlak) van de gemeente Zundert. Alles is erop gericht om de transactie uiterlijk Q2 van 2022 te realiseren.

De overige nog te ontvangen bedragen en vooruitbetaalde bedragen per ultimo 2021 (€ 45,9 miljoen) zijn ten opzichte van ultimo 2020 (€ 48,4 miljoen) iets lager. Deze post bestaat onder meer uit de nog te ontvangen declaratie btw-compensatiefonds over 2021 van € 27,4 miljoen (2020: 26,1 miljoen), nog te ontvangen rente op uitgeleende gelden van € 3,8 miljoen (2020: 3,9 miljoen), nog te ontvangen gemeentefondsuitkering van € 3,5 miljoen (2020: € 1,1 miljoen), en nog te verrekenen posten in het kader van jeugdzorg in de regio van € 2,8 miljoen (2020: € 3,6 miljoen).

Conform gewijzigde regelgeving worden verhaalbare kosten, nog te verhalen kosten en nog te verrekenen kosten inzake de faciliterende grondexploitaties vanaf boekjaar 2019 apart getoond in de toelichting onder de post overlopende activa.

De nog te ontvangen voorschotten van Europese overheidslichamen, van het Rijk en van overige Nederlandse overheidslichamen, zijn in onderstaand verloopoverzicht gespecificeerd per regeling weergegeven. 

Dit betreffen toegezegde subsidies met een specifiek bestedingsdoel, waarvoor in de jaren tot en met het verslagjaar wel prestaties zijn geleverd, maar die pas achteraf met de subsidieverstrekker kunnen worden afgerekend. De nog te ontvangen voorschotten worden uitgesplitst naar nog te ontvangen voorschotten van Europese overheidslichamen, van het Rijk, en van overige Nederlandse overheidslichamen. Deze worden in onderstaand verloopoverzicht gespecificeerd per regeling weergegeven.

De vorderingspositie van de van overheidsinstellingen nog te ontvangen voorschotten van 2021 (€ 7,2 miljoen) ten opzichte van 2020 (€ 6,7 miljoen) is iets hoger. Hieronder worden de nog te ontvangen voorschotten groter dan € 0,1 miljoen per balansdatum nader toegelicht.

• AirQon EU (€ 182.011).
  AirQon is een duurzaam project, waarbij dieselaggregaten, die gebruikt worden op evenementen voor stroomvoorziening, worden vervangen door elektrische auto’s, liefst van bezoekers. Op die manier wil AirQon de CO2-uitstoot terugdringen. Het project wordt gedekt middels een Europese subsidie. Subsidie wordt in 2022 ontvangen.
• Cool Towns (€ 124.237).
  Dit betreft een Europese subsidie ten behoeve van onderzoek naar hitte(stress),  de aanpak van hitte(stress) en het toepassen van hitte gerelateerde maatregelen in stedelijk gebied en het onderzoeken van het effect van de maatregelen. 
• TOZO (€ 1.007.075).
  Dit betreft de afrekening met het Rijk met betrekking tot de ontvangen voorschotten voor de TOZO-regeling: de afrekening is een nog te ontvangen bedrag, omdat de werkelijk gemaakte kosten hoger zijn geweest dan de ontvangen voorschotten.
• Regeling Subsidie NSP1 SKW (€ 2.878.748).
  Subsidie voor het NSP-project Breda Stationsgebied. Het OV_Terminalcomplex is enkele jaren geleden afgerond. Voor de openbare ruimte zijn alle onderdelen afgerond,  met uitzondering van (het woonrijp maken van) een gedeelte van de Stationslaan. Van de subsidie is 80% aan voorschot ontvangen; de resterende 20% wordt op basis van de eindverantwoording uitgekeerd.
• Regeling BBZ 2004 75% (€ 167.640).
  M.i.v. 1 januari 2020 is er een nieuwe financieringssystematiek voor het BBZ 2004. In het jaar volgend op de feitelijke BBZ-kapitaalverstrekking ontvangt de gemeente 100% financiering van het Rijk. Echter, in de daaropvolgende vijf jaren vordert het Rijk 75% van die financiering terug van de gemeente. Van de baten uit vóór 1 januari 2020 verstrekt bedrijfskapitaal mogen gemeenten 25% zelf houden; de overige 75% van die baten vloeit terug naar het Rijk. De afrekening met het Rijk vindt plaats via de SiSa-verantwoording G2 BBZ.
• Toeslagenproblematiek (€ 822.633).
  Dit betreft de regeling “Regeling specifieke uitkering gemeentelijke hulp gedupeerden toeslagenproblematiek”. Op basis van de regeling ontvangen gemeenten eenmalig een specifieke uitkering met het oog op ondersteuning van gedupeerden in hulpvragen op de vijf primaire leefgebieden: financiën, wonen, zorg, gezin en werk. Deze specifieke uitkering stelt de Gemeente in staat gedupeerden van de toeslagenproblematiek te ondersteunen en te helpen. De Gemeente kan de uitkering tot en met 2023 besteden.
• Gebiedsontwikkeling boomkikker (€ 1.593.940).
  In het kader van biodiversiteit wordt met een subsidieregeling van Groen Ontwikkelfonds Brabant BV inzake ons Project "EVZ Boomkikker" faunapassages voor kleine zoogdieren en amfibieën aangelegd. De kosten zijn gemaakt, maar de subsidie nog niet ontvangen.