Vitaal en Sociaal Breda

Algemeen
Het huidige beleidsplan ‘Samen voor onze toekomst Jeugdhulp 2019-2023' loopt eind 2023 af. Daarom ontwikkelen we een nieuw beleidskader Jeugd, dat in 2024 van start gaat. Daarbij bouwen we door op het bestaande fundament en nemen nieuwe ontwikkelingen daarin mee. Deze begroting voor het thema Opgroeien zien we als een tussenjaar, waarin we het goede vasthouden en andere zaken waar nodig bijstellen.

We bouwen door op de thema’s: 

• preventie
• familie
• onderwijs-zorg
• veiligheid
• jeugdhulp

We sluiten aan bij de ambities van het Bestuursakkoord 2022-2026 en het programma Verbeter Breda, waarin kansengelijkheid centraal staat. We willen de meest kindvriendelijke stad van Nederland worden. Daarom hebben we extra aandacht voor jeugdparticipatie, gezond leven en spelen. Ook sluiten we aan bij het beleidskader Breda Samen Doorpakken. Onze ambitie is dat ieder kind in Breda veilig opgroeit.

Het brede jeugdbeleid en het jeugdhulpstelsel vullen elkaar aan. We werken de samenhang uit tussen de algemene jeugdvoorzieningen, preventie, lichte ondersteuning en intensieve hulp bij grotere problemen, beperkingen en ontwikkelingsstoornissen. Uitgangspunten daarbij zijn normaliseren en de-medicaliseren. We versterken het gewone leven van jeugdigen en opvoeders, en helpen om een veilige en stabiele thuissituatie te creëren, waarbij de opvoeders als eerste verantwoordelijk zijn.

Regionale samenwerkingen Jeugd
Om ook de jeugdigen met de meest complexe zorgvragen goed te kunnen helpen, investeren we in regionale en bovenregionale samenwerking, tussen gemeenten onderling in onze jeugdhulpregio West-Brabant-Oost (WBO) én met andere jeugdhulpregio's. In 2024 staat daarbij de uitvoering van de Norm van Opdrachtgeverschap Jeugd centraal. Zo geven we invulling aan het Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming en de Hervormingsagenda Jeugd. 

We willen de juiste ondersteuning op de juiste plek bieden, waarbij het voor jeugdigen en gezinnen duidelijk is waar ze terecht kunnen met hun vragen. We zorgen ervoor dat jeugdigen die dat nodig hebben ook na hun 18e kunnen rekenen op passende hulp, zonder dat hierbij een gat in de ondersteuning ontstaat of een lange zoektocht nodig is. 

Preventieve aanpak Jeugd
We willen dat ieder kind de kans krijgt om in een veilige en gezonde omgeving op te groeien en zich goed te ontwikkelen. Jeugdigen (-9 maanden tot en met 27 jaar) moeten hun talenten en mogelijkheden voldoende kunnen ontplooien. Zo kunnen zij een waardevolle bijdrage leveren aan de maatschappij. De inbreng in Pact 3 van Verbeter Breda draagt daaraan bij.

Familie
We streven ernaar dat kinderen zo veel mogelijk thuis opgroeien. Dit uitgangspunt zien we terug in de dalende cijfers van uithuisplaatsingen: in 2018 waren er nog 423 uithuisplaatsingen, in 2022 daalde dat naar 369 en deze daling zet door in 2024. Er is ook een afname te zien van het aantal jeugdigen op een gedwongen crisis-, verblijfs- of jeugdhulpplek. In 2018 waren dit er 202, in 2022 nog maar 117.

Samen met het veld zijn we bezig om tot een nieuw beleidskader te komen met bijgestelde doelstellingen. Tot die tijd gelden de huidige doelstellingen. 

Tot slot blijven complexe scheidingen om aandacht vragen. We willen de schade die kinderen kunnen ondervinden bij een scheiding zo veel mogelijk beperken, mede doordat hierdoor veel hulpvragen van jeugdigen ontstaan.

Onderwijs-zorg 
Iedere jeugdige heeft een ontwikkelperspectief en een toekomstperspectief. Het huidige systeem en de verschillende wetten op het gebied van onderwijs en jeugdzorg lijken hier onvoldoende op aan te sluiten. Die richten zich vooral op de hulpvraag per wet. Daarom pakken we samen met onze ketenpartners de huidige knelpunten aan en werken we een integrale aanpak uit voor de toekomst. Met onze onderwijs-zorg-interventies willen we de pedagogische basis verstevigen. We zien het onderwijs als de ontmoetings- en werkplek voor kinderen, jongeren, vrijwilligers, professionals en ouders. Dit leidt tot meer inclusief onderwijs op de lange termijn.

Jeugdhulp
We willen dat álle jeugdigen en hun gezinnen de weg kunnen vinden naar ondersteuning en bescherming. Hierbij zijn de vrij toegankelijke ondersteuning en laagdrempelige activiteiten makkelijk te vinden. Informatie en ondersteuning is beschikbaar waar jeugdigen en hun ouders komen en logischerwijs hun vraag stellen: bij de huisarts, op scholen, online, in de buurt. De ondersteuning is over het algemeen tijdelijk, waar nodig langdurig en meteen van de juiste zwaarte (matched care). Ouders hebben de regie en we leggen hiervoor de verbinding met andere professionals. Daarbij hebben we oog voor de financiële houdbaarheid van het stelsel en komen we met beheersmaatregelen om daarvoor te zorgen. 

Voor jeugdigen met gespecialiseerde jeugdhulp die na hun 18e ondersteuning nodig hebben, is er een passend en tijdig vervolg. We zorgen dat de overgang naar (financiering vanuit) andere wetgeving soepel verloopt.

Veiligheid
In Breda groeien jeugdigen veilig op. Daar zorgen we samen met onze partners voor. Dit zijn onze doelstellingen: 

• Jeugdigen voelen zich veiliger in de buurt en wij werken hiervoor wijkgericht.
• Gedwongen kinderbeschermingsmaatregelen worden zo veel mogelijk voorkomen. De beschikbaarheid van passende en tijdige jeugdhulp is hiervoor van belang. Als er toch een kinderbeschermingsmaatregel nodig is, wordt deze kwalitatief sterk uitgevoerd en duurt deze zo kort mogelijk.

Jeugdparticipatie, spelen en gezond leven 
Als we willen werken aan de meest kindvriendelijke dorpen en wijken van Nederland, moeten we kinderen en jongeren ook betrekken. We willen hun stem vaker horen bij het opstellen en uitvoeren van onze plannen en ons beleid (ook buiten het domein Jeugd). Alleen zo komen we tot toekomstbestendige oplossingen, waar jongeren zich in herkennen en zich voor willen inzetten. Het versterken van de stem van de jeugd hangt nauw samen met het programma Verbeter Breda, het programma Preventie Jeugd en het waardenetwerk Kansrijke Jeugd. Zo werken we in de breedte om spelen en gezond leven te faciliteren en te stimuleren.

Onderwijs
Als gemeente bevorderen wij de randvoorwaarden voor goed onderwijs, waarbij kansengelijkheid op de eerste plaats komt. 

• We stellen een onderwijsvisie op. Dat doen we in samenwerking met partners in en om het onderwijs en door ouders, studenten en leerlingen te betrekken.
• We pakken onderwijsachterstanden aan door voorschoolse educatie en activiteiten in het kader van het Nationaal Programma Onderwijs. We blijven inzetten op het terugdringen van vroegtijdig schoolverlaten en laaggeletterdheid.

Algemeen
In 2024 maken we uitvoeringsplannen op basis van het nieuwe beleidskader Jeugd. We werken verder aan de beweging naar de voorkant, waarbij problemen van gezinnen eerder worden aangepakt. We ondersteunen de ontwikkeling van het waardenetwerk Kansrijke Jeugd. In 2024 voeren we de regiovisie West-Brabant-Oost (WBO) uit. We willen de eerste stappen zetten in de richting van het Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming, dat gaat over de verbetering en vereenvoudiging van de jeugdbeschermingsketen. We spelen in op de ontwikkelingen binnen de Hervormingsagenda Jeugd.

Hieronder staat op hoofdlijnen wat we in 2024 gaan doen. Concrete doelstellingen komen voort uit het nieuwe beleidskader Jeugd, dat in 2024 ingaat binnen de kaders van deze begroting.

Preventieve aanpak Jeugd
De preventieve aanpak Jeugd speelt een belangrijke rol. Dankzij onze interventies blijft het goed gaan met jeugdigen waar het goed mee gaat en gaat het beter met jeugdigen waar het minder goed mee gaat. We sluiten daarbij aan bij hun eigen kansen en mogelijkheden. Beschermende factoren willen we versterken en activeren. Waar nodig bieden we ondersteuning die aansluit bij de behoeften van de jeugdigen zelf.

We komen tot een langdurige aanpak voor jeugdigen, gezinnen en de wijk, in samenhang met Verbeter Breda. We richten ons daarbij op: 

• zichtbaarheid in de wijken
• outreachend werken (hulpverleners gaan naar gezinsleden toe, in plaats van dat ze gezinsleden bij hen laten komen)
• initiatieven monitoren, evalueren, bijstellen of borgen
• het op basis van de beschikbare informatie bepalen in welke wijken we willen investeren in veiligheid en gezondheid
• jongerenwerk, dat kan helpen om overlastgevend en grensoverschrijdend gedrag door jongeren te voorkomen

Familie
Een jeugdige groeit idealiter thuis op. Soms kan dit (tijdelijk) niet. Om toch een veilige en passende plek aan te kunnen bieden, zetten we in op de volgende beleidsdoelen:

• terugkeer in het gezin na uithuisplaatsing in het vrijwillig kader
• voortzetting en uitbreiding van de JIM-aanpak (Jouw Individuele Mentor). Hierbij kunnen jeugdigen zelf een geschikte mentor kiezen uit hun netwerk, die hen begeleidt in de terugkeer naar huis en bij het voorkomen van uithuisplaatsing.
• het opstellen van het actieplan Pleegzorg om de stijgende lijn in het aantal pleeggezinnen vast te houden en door te trekken
• ontwikkelen van kleinschalige woonvoorzieningen voor meerdere doelgroepen als thuis wonen geen optie is
• verder werken aan het project Complexe Scheidingen om daarmee de impact en het aantal hulpvragen bij jeugdigen te verkleinen. Ook willen we, vooruitlopend op het toekomstscenario, samenwerken met partijen die zijn gericht op volwassenproblematiek.

Onderwijs-zorg
Succesvol gemeentelijk beleid vraagt op veel fronten om een partnerschap met scholen. Dat vraagt een stap méér dan het uitvoeren van de wettelijke gemeentelijke taken. We moeten domein-overstijgend samenwerken om problemen te signaleren en die collectief aan te pakken. We werken als volgt aan een integrale verbinding tussen onderwijs en zorg: 

• het onderwijs als ontmoetings- en werkplek
• het verstevigen van de pedagogische basis/het pedagogisch klimaat
• gespecialiseerde jeugdhulp in het onderwijs
• onderwijs-zorg-arrangementen voor specifieke doelgroepen

Het Bestuursakkoord, het Pact van Breda en andere richtinggevende documenten verbinden we met de Onderwijs-zorgvisie Breda (ambitie West-Brabant). We organiseren hiervoor werkconferenties en maken maatschappelijke kosten-batenanalyses.

Jeugdhulp 
Om te zorgen voor een soepele overgang, loopt het project 18-/18+ door. Hiervoor blijft het screeningsteam, op basis van de toekomstplannen, bekijken of er een doorlopende ondersteuning nodig is. Dankzij het screeningsteam is er een duidelijk proces van jeugdhulp naar hulp vanuit andere wetgeving zodra jeugdigen 18 worden. In 2024 verkennen we binnen dit project oplossingen voor een volgend knelpunt: dak- en thuisloosheid onder jongeren en jongvolwassenen. 

Met het project Verbeteren Toegankelijkheid & Cliëntgerichtheid Jeugdhulp voeren we 2 onderzoeken uit. Op basis van diepte-interviews en online enquêtes onder jeugdigen, ouders en professionals brengen we in beeld wat hun ervaringen zijn. Afhankelijk van de resultaten voeren we ook in 2024 verbeteracties uit, zoals het beter bekend maken van het Centrum voor Jeugd en Gezin en het organiseren van laagdrempelige activiteiten.

Verder blijven we maatregelen nemen om het stelsel binnen de financiële kaders te brengen en het aantal hulpvragen te laten afnemen.

Veiligheid
Het Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming schetst een richting om de bescherming van jeugdigen te verbeteren. In 2024 zetten we stappen om ons zo goed mogelijk voor te bereiden op dat scenario, terwijl de landelijke kaders nog verder uitgewerkt worden. We borgen dit in: 

• de inkoop van passende jeugdhulp met de partners in de jeugdbeschermingsketen
• het versterken van lokale teams in vraagstukken waarbij veiligheid een rol speelt
• betere werkafspraken met onze partners in de justitiële keten om recidive te voorkomen, bijvoorbeeld waar het gaat om nazorg na een verblijf in een justitiële jeugdinrichting

Jeugdparticipatie, spelen en gezond leven 
We betrekken jeugdigen bij ons beleid en onze plannen. Sinds 2023 zorgen we met het programma Stem van de Jeugd dat we hun inbreng serieus nemen en vertalen in acties. Dit doen we samen met onze partners in de stad. Het programma Stem van de Jeugd richt zich in 2024 op het bouwen van een netwerk van jeugdigen (van 8 tot 27 jaar), waarin vragen gesteld kunnen worden en waarin de jeugd zelf onderwerpen en projecten kan aandragen. De kern van dit netwerk bestaat nu uit de Bredase Jongerenraad en de WijkMiniSters. Zo gegeven we opvolging aan de bouwstenen uit het Pact van Breda 3.

Norm voor Opdrachtgeverschap (NvO)
In 2024 werken we de gefaseerde aanpak verder uit en onderzoeken we opnieuw of deze manier van aanbesteden nog het meest passend is. Ook in de gefaseerde aanpak willen we de nieuwe overeenkomsten afsluiten per 1 januari 2025. De overeenkomsten met de huidige jeugdhulpaanbieders lopen tot 1 januari 2024, met de mogelijkheid om te verlengen tot 2025. Voor 2024 maken we gebruik van die mogelijkheid voor ambulante zorg, pleeg- en gezinshuiszorg en verblijfs- en crisiszorg. Hierdoor loopt de jeugdhulp in 2024 door volgens de bestaande overeenkomsten.

Onderwijs
We werken de Onderwijsvisie verder uit. We stimuleren een doorlopend leeraanbod: van opgroeiende kinderen tot volwassenen die werken aan hun taal- en digitale vaardigheid om volwaardig mee te doen in de maatschappij. We zetten daarom in op deze randvoorwaarden: 

• Beleid voor onderwijsachterstanden en voor- en vroegschoolse educatie (VVE). In het VVE-registratie-coördinatiepunt komt dit netwerk van jeugdgezondheidszorg, de kinderopvang, het onderwijs en het welzijnswerk samen en worden de VVE-indicaties afgegeven.
• In 2024 zijn er 350 kindplaatsen beschikbaar voor voorschoolse educatie, verdeeld over 3 kinderopvangorganisaties. Ook kunnen peuters, rond de leeftijd van 1,5 jaar, al starten met de eerste activiteiten op het gebied van voorschoolse educatie. Deze activiteiten vinden plaats aan huis, onder begeleiding. 

Nationaal Programma Onderwijs (NPO) en Rijke Schooldag
In het Plan NPO Breda 2023-2025 regisseren we op de samenhang tussen de activiteiten en sturen we op resultaten. In het schooljaar 2023-2024 werken we volgens deze 6 pijlers: 

• een betere aansluiting tussen hulpverlening, zorg en onderwijs
• een betere sociale veiligheid
• toegang tot sport en beweging in en buiten de school, om de leefstijl en het welzijn van de leerling te verbeteren
• extra aanbod in de educatiewijzer om de brede ontwikkeling van de leerlingen te stimuleren
• een betere toeleiding naar VVE voor doelgroepkinderen en de inzet op schoolbibliotheekwerk om de basisvaardigheden taal en lezen te bevorderen
• een Rijke Schooldag. Alle 14 OAB-scholen in Breda hebben een gevarieerd aanbod op het gebied van sport, cultuur, welbevinden en zelfvertrouwen uitgevoerd tijdens een verlengde schooldag voor zo'n 1600 kinderen.

Tegengaan vroegtijdig schoolverlaten
We bieden jongeren die door omstandigheden de aansluiting op het onderwijs (dreigen te) missen een passend ontwikkelperspectief: 

• We ontwikkelen talenten door de focus in 2024 te leggen op preventie, normalisatie en identiteitsontwikkeling. Samen met onze partners bieden we een passend traject. 
• Vanuit het waardenetwerk Kansrijke Jeugd werken we verder aan het doel ‘Kunnen worden wie je wilt zijn’ (vanuit Verbeter Breda). Daarbij richten we in 2024 de aandacht op projecten rond de (mentale) gezondheid, weerbaarheid van jongeren en passende ontmoetingsplekken.
• We gebruiken de regionale aanjaagprojecten uit het programma VSV 2021-2024 om een sluitend regionaal vangnet te creëren voor jongeren zonder startkwalificatie. Daarvoor werken we samen met het onderwijs, de zorg en de arbeidsmarkt. We zetten de groepsaanpak On My Way in en begeleiden NEET-jongeren (Not in Employment, Education or Training). 

Taal, laaggeletterdheid en basisvaardigheden
In 2024 richten we ons op de bewustwording van laaggeletterdheid en de bekendheid van het aanbod. Dat doen we via de Digi-Taalpunten in de wijken. Daarbij werken we met 2 pijlers: beter leren lezen en schrijven, en makkelijker met elkaar in gesprek gaan.

We vragen aandacht voor eenvoudige communicatie, bijvoorbeeld met een meldpunt voor onbegrijpelijke zaken. Hier halen we concrete vragen op, die we delen binnen de beweging Breda Eenvoudig. Het Taalpanel Breda en de taalambassadeurs bieden in opdracht van organisaties inspiratie en motiveren inwoners die moeite hebben met lezen en schrijven. 

Leerlingenvervoer
De Wet op het passend onderwijs bepaalt dat gemeenten het vervoer moeten verzorgen voor kinderen die speciaal onderwijs nodig hebben en meer dan zes kilometer bij hun school vandaan wonen.

Per 1 januari 2023 is de nieuwe verordening Leerlingenvervoer in werking getreden. In 2024 werken we verder aan maatwerk voor leerlingen en ouders waarbij we maatregelen nemen om binnen de beschikbare financiële kaders te blijven. In Breda vinden we het belangrijk dat leerlingen een passende onderwijsplek vinden zo dicht mogelijk bij huis. Daarbij hanteren we een afstandsgrens van 6 km. Ook kijken we in samenspraak met de ouders en de scholen naar de individuele zelfredzaamheid en zelfstandigheid van de leerling om te bepalen welke ondersteuning een leerling nodig heeft. We zien namelijk dat voor elk kind dat uit het busvervoer gehaald kan worden, de zelfstandigheid en zelfvertrouwen voor de rest van zijn leven wordt vergroot. We volgen hierin de VNG en andere gemeenten. Voor wie dit (nog) niet geldt, moet er natuurlijk betrouwbaar en goed leerlingenvervoer beschikbaar zijn. Daarbij zien we dat de laatste jaren telkens te weinig middelen waren begroot, waarbij we dat nu oplossen met structureel extra middelen. In de kadernota hadden we structureel 0,3mln extra vrijgemaakt voor leerlingenvervoer en met deze begroting maken we volgend jaar nog eens 0,8mln extra vrij en vanaf 2025 structureel 0,6mln. 

Hervormingsagenda 
2024 staat in het teken van de lokale en regionale implementatie van de Hervormingsagenda. Op een aantal punten uit de concepttekst spelen we nu al in. De grootste vraag is of onze financiële middelen toereikend zijn om de opgaven uit de Hervormingsagenda uit te voeren.

De Hervormingsagenda richt zich vooral op de beschikbaarheid, de organisatie en de houdbaarheid van de jeugdhulp en het jeugdhulpstelsel. De uitwerking hangt nauw samen met 3 andere landelijke trajecten:

• toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming
• aanpak arbeidsmarktproblematiek
• versterken mentaal welzijn van jeugdigen

Een relevant vraagstuk is de verdere regionalisering van de jeugdhulp, die we willen regelen op het niveau van West-Brabant. Om het geschetste beeld in het Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming te realiseren, moeten we ons richten op 0-100. Daarvoor moeten we over de grenzen van de wetgeving (en de grenzen binnen onze organisatie) heen kijken.

Krapte op de arbeidsmarkt 
Een potentieel risico is de krapte op de arbeidsmarkt, die het vinden en behouden van gekwalificeerd personeel binnen de jeugdhulp lastiger kan maken. Deze krapte kan leiden tot langere wachttijden, een verminderde beschikbaarheid van diensten, een hogere werkdruk voor professionals en mogelijk een lagere kwaliteit van zorg. Het is belangrijk dat we proactief maatregelen nemen om de aantrekkelijkheid van de sector te vergroten, de werving en het behoud van personeel te bevorderen en de werkomstandigheden te verbeteren.

Gevolgen van corona 
Een ander risico betreft de gevolgen van corona voor jeugdigen en gezinnen. De pandemie heeft wereldwijd een grote impact gehad op de fysieke gezondheid, het mentale welzijn en de sociaal-economische omstandigheden van mensen. Corona leidde onder meer tot: 

• verhoogde stress en psychosociale problemen
• een beperkte toegang tot zorg en ondersteuning
• onderwijsachterstand en leerproblemen
• een toename van huiselijk geweld en kindermishandeling

Ambtelijke capaciteit voor het thema Jeugd 
Sinds 2015 werkt het Rijk met incidentele impulsen. Daardoor is het voor ons lastig om een stevig fundament te bouwen met de ontwikkeling van kennis, kunde en een netwerk. Door het ontbreken van een perspectief voor de lange termijn gaat er veel tijd en energie zitten in het werven, inwerken en opvangen van tijdelijke krachten. Dat heeft impact op de teams die de toegang verzorgen en het werken in langjarige projecten. Het draagt ook niet direct bij aan de ouders en gezinnen. Het maakt deze sector daarmee minder interessant om in te werken.

Privacyvraagstukken bij integraal werken 
We wisselen gegevens uit met onze partners om inwoners de best mogelijke dienstverlening te bieden. Daarbij houden we ons aan de privacyregels. Bij ieder project waarin we gegevens uitwisselen, bekijken we vooraf welke persoonsgegevens we delen met wie en met welk doel. Daarmee sluiten we aan bij de voorgestelde Wet aanpak meervoudige problematiek sociaal domein.

Toename van het aantal meisjes met emotionele problemen
Uit het meeste recente onderzoek van HBSC (najaar 2021) blijkt dat het percentage meisjes met emotionele problemen, in het voortgezet onderwijs en in groep 8, fors is gestegen. Ook onder jongens ging de mentale gezondheid erop achteruit, maar niet zo erg als bij meisjes. Door de toename van het aantal emotionele en gedragsproblemen bij meisjes verwachten we ook een toename van het aantal hulpvragen voor gespecialiseerde jeugdzorg.

• We willen dat iedereen in Breda een waardevol leven kan leiden en zichzelf kan zijn. Daarom gaan we actief aan de slag met diversiteit en bevorderen we de toegankelijkheid van onze gemeente. Mensen met psychische problematiek, een lichte verstandelijke beperking en/of verslaving die zelfstandig wonen, helpen we. Daarbij kijken we ook naar de omgeving waarin iemand woont. We stimuleren gemeenschapszin.
• We streven ook naar een stad waarin alle inwoners voldoende bestaanszekerheid voelen, gelijke kansen krijgen en kunnen kiezen voor een zo gezond mogelijke levensstijl. Soms lukt dat (tijdelijk) niet zelf en bieden we hulp om tot een oplossing te komen. Daarbij is ons uitgangspunt: zo licht mogelijk en zwaarder waar nodig. 
• Waar de oplossing ook ligt, we willen we dat Bredanaars ons snel vinden en dat zij zich welkom en gehoord voelen met al hun vragen. We gaan samen met hen op pad, welke ingang ze ook gebruiken in het sociaal of medisch domein. Speciale aandacht is nodig voor jongeren vanaf 18 jaar. We verbeteren onze ondersteuning door zo veel mogelijk als één regisseur te werken.
• Een sterke sociale basis is en blijft een onmisbare pijler in ons totale aanbod. Laagdrempelige en voor iedereen toegankelijke voorzieningen, activiteiten en steunstructuren in de directe nabijheid van inwoners zijn cruciaal om te voorkomen dat hulpvragen ernstiger en zwaarder worden en mensen vereenzamen.
• Sommige oplossingen liggen bij 2 specifieke groepen Bredanaars waar we extra aandacht aan geven: vrijwilligers en mantelzorgers. Vrijwilligers zijn de ruggengraat van verenigingen, stichtingen, initiatieven en evenementen. Zij zijn vaak zeer betrokken en bevlogen, en houden de samenleving draaiend. We blijven vrijwilligerswerk daarom faciliteren. Ook mantelzorgers zijn onmisbaar: voor hun naaste en om de groeiende zorgvraag het hoofd te bieden. We willen dat zij duurzaam in staat zijn om zorg en ondersteuning te bieden aan hun naaste. We blijven hen waarderen, ondersteunen en ontlasten. 
• Voor iedereen die hulp nodig heeft en dit niet zelf kan regelen, bieden we maatwerkvoorzieningen. De druk op deze voorzieningen loopt echter nog steeds op. We willen de houdbaarheid van deze voorzieningen garanderen, zodat deze beschikbaar blijven. Hiervoor blijven we, vooruitlopend op de afschaffing van het abonnementstarief, actief sturen op minder toestroom richting huishoudelijke ondersteuning. Daarnaast borgen we dat de deeltaxi gebruikt wordt waarvoor die bedoeld is.
• Ook oudere inwoners kunnen op onze aandacht rekenen. We gaan door met het seniorvriendelijk maken van de stad en stimuleren senioren om hun bijdrage te blijven leveren aan Breda. We zorgen ervoor dat hun initiatieven ondersteund en zichtbaar blijven. Belangrijk onderdeel hiervan is meer bewustwording over de effecten van de vergrijzing. Hiermee willen we bereiken dat nog meer actieve senioren zich blijven inzetten voor de maatschappij, zodat ze zich bewust voorbereiden op het ouder worden en alles wat daarbij komt kijken. Daarnaast werken we aan inzicht in de maatschappelijke gevolgen van de vergrijzing.

Diversiteit en inclusie 

• We bevorderen sociale acceptatie, weerbaarheid en veiligheid. Dat bereiken we door ontmoeting, voorlichting in het onderwijs, acceptatie in zorg en welzijn, veiligheid in de wijk, zichtbaarheid in de stad en tijdens evenementen. We hechten daarbij veel waarde aan de inbreng van ervaringsdeskundigen. Als het gaat om de toegankelijkheid van de stad en haar voorzieningen, werken we samen met Breda Gelijk en het platform Breda voor iedereen, gastvrij en toegankelijk. Samen met hen stellen we een uitvoeringsagenda op voor het thema toegankelijkheid. 
• We zien dat we meer kunnen bereiken op het gebied van Diversiteit en inclusie als we initiatieven beter samenbrengen en aanjagen. Zowel intern als extern. Daarom investeren we 0,1 miljoen euro om een vast aanspreekpunt en aanjager te werven en daarmee de ambities uit ons bestuursakkoord op dit gebied nog meer kracht bij te zetten.
• Samen met regenboogpartners Bo Diversity en COC stellen we een uitvoeringsagenda LHBTIQ+ op. Vanuit hier werken we toe naar een D&I beleid. Hierbij betrekken we het bedrijfsleven, verenigingen, instellingen, maatschappelijke en religieuze organisaties. Dit alles om te zorgen dat dit onderwerp breed gedragen wordt en Breda nog meer een thuis voor iedereen zal zijn.
• Samen met 8 andere Europese steden starten we een lerend netwerk dat is gericht op het versterken van samenlevingsvaardigheden bij inwoners en ambtenaren. Onze focus ligt daarbij op het tegengaan van polarisatie en het herstel van het vertrouwen in de overheid.

Samenwerking in het zorglandschap 

• We blijven samenwerken met de huisartsen en bouwen deze goede samenwerking verder uit. Dat doen we met gezamenlijke onderwerpen, zoals de jeugdprofessional, de maatschappelijk werker (welzijn op recept) en huisvesting.
• We bouwen onze samenwerking met verpleegkundigen en casemanagers dementie verder uit. Daarbij zoeken we samen naar oplossingen. 
• We koesteren onze goede samenwerking met zorgverzekeraar en zorgkantoor CZ. We weten elkaar te vinden op de grens van de Wmo, de Wlz en de Zvw. Daarnaast voeren we samen het Integraal Zorgakkoord (IZA) uit, waarvoor we met de regiogemeenten gezamenlijke plannen maken op het gebied van preventie, zorg en gezondheid.

Mantelzorg 

• Om mantelzorgers nog beter te ondersteunen, werken we binnen het Netwerk Respijt een aantal thema's verder uit. We maken werk van preventie en bewustwording van (de mogelijkheden van) respijtzorg. Daarvoor gaan we verder met Diagnose Mantelzorg en het Mantelzorgplein Amphia en besteden we specifieke aandacht aan mantelzorg in de klantreis Wmo. 
• We willen toegankelijke en passende respijtzorg bieden en verbeteren de informatievoorziening en de kennis hierover. Verder gaan we de logeerzorg verder ontwikkelen. We besteden specifiek aandacht aan jonge mensen met dementie, mensen met psychische problematiek en veteranen.

Vrijwilligers 

• Om vrijwilligers nog beter te ondersteunen, verstevigen we in 2024 de bestaande verbindingen met onder andere zorg en welzijn, wijkzaken, het onderwijs, Breda Senior, cultuur en evenementen. Waar mogelijk breiden we dit netwerk verder uit. We onderzoeken bij welke thema’s vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties aanvullende ondersteuning nodig hebben. Daarnaast gaan we door met het stimuleren en enthousiasmeren van mensen voor hun pensioengerechtigde leeftijd. We waarderen vrijwilligers(werk) en vergroten de zichtbaarheid daarvan via communicatie-uitingen, door aan te sluiten bij (bestaande) netwerken, door vrijwilligersevenementen te organiseren en laagdrempelig bereikbaar te zijn voor vrijwilligers(organisaties). Het huidige plan van aanpak ‘Vrijwilligen in Breda’ loopt nog tot en met 2024. In 2024 gaan we daarom ook aan de slag met een nieuw beleidskader.
• We gaan met verenigingen het gesprek aan om te kijken hoe we de behoeften van mensen die onder de participatiewet vallen en de wens van de verenigingen voor meer vrijwillige ondersteuning beter aan elkaar kunnen koppelen.

Voorliggende voorzieningen 

• In 2023 is het nieuwe beleidskader voor het voorliggend veld ‘Breda Samen Doorpakken’ vastgesteld. In 2024 financieren we vanuit dit kader de activiteiten van de waardenetwerken. Dit zijn activiteiten die bijdragen aan een kansrijke jeugd, bestaanszekerheid, zelf- en samenredzaamheid, gezond en actief leven, thuiskomen in Breda en een veilig thuis. Samen met de betrokken partners verstevigen we het partnerschap op inhoud en op proces.
• De maatschappelijke partners hebben te maken met fors gestegen kosten. Omdat we een sterke sociale basis als een onmisbare schakel ervaren in het totale aanbod in onze stad, stellen we jaarlijks € 1,75 miljoen extra beschikbaar om die basis onveranderd in stand te houden. Daarnaast hebben we een substantieel deel van de rijkssubsidiemiddelen van het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) beschikbaar gesteld voor activiteiten van partners. We blijven daarbij samen met de partners kritisch kijken naar de meerwaarde van de activiteiten in het voorliggend veld en onderzoeken of er nog meer synergie te vinden is in de activiteiten onderling, en in de aansluiting tussen de activiteiten en dienstverlening van de gemeente. De taakstelling uit het bestuursakkoord blijft daarom van kracht. De extra middelen zijn in september met een correctie toegevoegd aan de reeds vastgestelde subsidieplafonds.

Maatwerkvoorzieningen 

• In 2024 werken we aan het vervolg van de klantreis ingang en toegang Wmo, die in 2021 ingevoerd is. We richten het interne proces in voor de toekenning van maatwerkvoorzieningen en het volgen van het resultaat van de ondersteuning. Bij de evaluatie en de heronderzoeken staat de vraag van de inwoner centraal en beoordelen we of het nodig is om de (maatwerk)ondersteuning bij te stellen.
• Op plekken waar veel individuele ambulante begeleiding wordt geboden, onderzoeken we of we in plaats daarvan een collectieve voorziening kunnen aanbieden: Wmo-begeleiding op locatie, beschikbaar voor iedereen in de directe omgeving. Na een succesvol experiment in het Koetshuis, onderzoeken we in 2024 of we hiervoor een tweede pilot kunnen opstarten aan de Middellaan. Verder treffen we in 2024 voorbereidingen om ambulante begeleiding en dagbesteding in te kopen per 2026. Voor de Wmo-maatwerkvoorziening dagbesteding onderzoeken we waar er eventueel overlap is met doelstellingen op het gebied van activering en toeleiding naar werk. Daarnaast zoeken we de synergie met de activiteiten, inlopen en ontmoetingscentra die er in de dorpen en wijken al zijn.
• We hebben in 2023 onderzocht hoe we de houdbaarheid van de huishoudelijke ondersteuning kunnen vergroten. Daaruit bleek dat het zinvol is om bij het indiceren beter te kijken naar de eigen mogelijkheden van cliënten en hier ook in onze communicatie op in te zetten. Dat hebben we vanaf medio 2023 dan ook gedaan. In 2024 gaan we hiermee door en sturen we bij op basis van de resultaten en praktijkervaringen. Het abonnementstarief wordt naar verwachting op z’n vroegst in 2026 afgeschaft. Tot die tijd moeten we dus kritisch blijven sturen op de instroom in de huishoudelijke ondersteuning. Dan blijft deze hulp ook echt beschikbaar voor de mensen die het het hardste nodig hebben. 
• In 2023 heeft de RWB een aanbesteding uitgeschreven voor een nieuw vervoerscontract voor het deeltaxivervoer in West-Brabant per 1 januari 2024. We zien scherp toe op de naleving van het nieuwe vervoerscontract, met specifieke aandacht voor de klantgerichtheid en klanttevredenheid. Daarnaast blijven we gesprekken voeren met mensen die veel kilometers rijden over het nut, de noodzaak en de rechtmatigheid daarvan. Ook verkennen we of en hoe we meer mensen kunnen helpen om met het openbaar vervoer te reizen in plaats van met de deeltaxi. 

Senioren 

• Als onderdeel van Breda Senior organiseren we minimaal 4 keer per jaar een sessie met het seniorenpanel, waarbij we senioren betrekken bij het beleid dat we maken. We ondersteunen en versterken de wensen van ouderen. Mooie initiatieven bieden we een podium via het platform. We vergroten de bewustwording over de gevolgen van de vergrijzing via de campagne Lang Leve Breda! en de Tour de Breda Senior. We geven de website Breda Senior verder vorm volgens de behoeften van de senioren en onze partners.

• Het abonnementstarief blijft nog minstens tot 2026 bestaan. Daardoor blijft er een financiële prikkel voor senioren bestaan om huishoudelijke ondersteuning bij ons af te nemen. Ondanks de maatregelen die we al hebben genomen, is de toestroom niet volledig te beheersen. Daardoor is het risico op begrotingsoverschrijdingen reëel. Daarnaast zorgt de vergrijzing ervoor dat het aantal mensen toeneemt dat een beroep doet op huishoudelijke ondersteuning (+7% per jaar door het abonnementstarief en de vergrijzing), hulpmiddelen en woon- of vervoersaanpassingen (+1 à 2% per jaar), aldus het VNG Voorspelmodel.
• Het aantal mensen met een begeleidingsvraag neemt jaarlijks met zo’n 3% toe. De klantreis Wmo heeft een positief effect op de afgegeven maatwerkvoorzieningen begeleiding en dagbesteding, maar er blijft een risico dat we de stijging niet volledig kunnen wegnemen met de klantreis.
• Maatschappelijk werk krijgt steeds meer taken. Vanuit verschillende perspectieven en wetten wordt er een beroep gedaan op de laagdrempelige en nabije ondersteuning die maatschappelijk werkers bieden (denk aan de huisarts, de GGZ, de Wlz, de veiligheidsketen en maatwerkvoorzieningen Jeugd en Wmo). Daarnaast zien we nieuwe doelgroepen die ook steeds vaker indicatievrije ondersteuning nodig hebben (zoals Oekraïners, vluchtelingen en statushouders). We zien dat onze partners de groeiende vraag moeilijk kunnen bijbenen, qua capaciteit én qua middelen.

• Soms lukt het inwoners niet om zelf of met hulp van mensen in hun omgeving een zelfstandig leven te leiden. Vaak leidt een opeenstapeling van problemen tot het verlies van iemands huis, een veilige omgeving en/of stabiele hulp. Ook voor hen willen we klaar blijven staan. Bijvoorbeeld door elders veiligheid te bieden als dat thuis niet kan, door een tijdelijke woon- of slaapplek te bieden of door intensievere begeleiding te bieden, zoals beschermd wonen. We streven naar een compleet palet aan voorzieningen, zodat iedereen in Breda een veilige plek heeft om te kunnen slapen en eten.
• Inwoners die dak- of thuisloos (dreigen te) worden, helpen we zo snel mogelijk terug naar een stabiele en zelfstandige woonoplossing. Uitgangspunt is dat inwoners die zelfstandig kunnen wonen met een vorm van begeleiding ook kunnen beschikken over een eigen woonruimte. Inwoners met een zorg- en/of ondersteuningsbehoefte kunnen langer zelfstandig wonen doordat ze in elkaars nabijheid verblijven en elkaar ontmoeten en ondersteunen. Als het nodig is, kunnen kwetsbare inwoners terugvallen op maatwerkoplossingen.
• Soms is iemands veiligheid in de eigen huiselijke kring in gevaar. Het beleidskader ‘Geweld in afhankelijkheidsrelaties en meldpunt crisiszorg 2022-2025’ vormt de basis voor de regionale aanpak van geweld in afhankelijkheidsrelaties. We willen huiselijk geweld eerder en beter in beeld krijgen, stoppen en duurzaam oplossen. Samen met de andere gemeenten in West-Brabant bereiden we ons voor op het Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming. Daarin worden lokale teams versterkt en worden de functies van Veilig Thuis, de Raad voor de Kinderbescherming en de gecertificeerde instellingen (GI's) gebundeld in regionale veiligheidsteams. 
• Sommige inwoners vertonen gedrag dat als overlastgevend of onveilig wordt ervaren. Dit onbegrepen gedrag is voor de persoon zelf én voor diens omgeving heel vervelend. We willen overlast in de wijken en buurten beperken en bij overlast snel en effectief kunnen handelen.

• In 2023 is het nieuwe regionale beleidskader 'Maatschappelijke opvang, OGGZ en verslavingspreventie' vastgesteld. In 2024 gaan we hiermee aan de slag en werken we toe naar het verkorten van het verblijf in de opvang tot maximaal 3 maanden. Daklozen die zich melden voor deze opvang, hebben binnen een maand na hun instroom een plan om mee te doen naar vermogen. We ontwikkelen een plan van aanpak voor terugkerende cliënten. Verder stellen we een lokaal preventieplan op en breiden we ons palet aan opvang- en tussenvoorzieningen uit, onder andere specifiek voor jongeren. Ten slotte stimuleren we de inzet van ervaringsdeskundigen. 
• We willen de uitstroom uit (tijdelijke) voorzieningen van maatschappelijke opvang, beschermd wonen, vrouwenopvang en Jeugdwet makkelijker maken door:

1. • tijdelijke woningen ook als uitstroommogelijkheid te gebruiken
   • leegstaande panden zo veel mogelijk geschikt te maken voor (tijdelijke) huisvesting
   • een urgentieverordening op te stellen
   • het regionale huisvestingsplatform Thuis in de Wijk verder te ontwikkelen en te borgen
   • regionale contingentafspraken te maken voor de huisvesting van deze doelgroepen. We zetten de waakvlam voor de woongemeenschap aan de Gageldonksestraat voort. 

• We faciliteren nieuwe en bestaande (gemengde) woonvormen die wonen, welzijn en zorg combineren. We zetten daarbij in op gemeenschapsvorming om inwoners met elkaar te verbinden. Dit doen we via communitybuilders of een andere vorm van sociaal beheer. We formuleren een duidelijke visie op wonen en zorg tot 2040 en onderzoeken welke woonvormen we nog missen in Breda (zoals thuisplusflats).
• Voor inwoners die vanwege hun problematiek en gedrag niet in een wijk kunnen wonen, leveren we een bijdrage aan de realisatie van de woonvorm Anders Wonen. We zetten in 2024 grote stappen richting de realisatie daarvan. Ook treffen we voorbereidingen voor een woonvoorziening met behandeling en begeleiding voor mensen met meervoudige hoogcomplexe problematiek. Dat doen we met relevante partners in de regio.
• In 2024 bereiden we de inkoop voor van beschermd wonen en ambulante begeleiding die ingaat in 2026. 
• We bouwen voort op onze eerdere ervaringen met een aanpak van mensen met onbegrepen gedrag. Daarbij richten we ons vooral op mensen die overlast veroorzaken (in welke vorm dan ook). We kunnen de omgeving bijvoorbeeld leren omgaan met deze overlast en/of hun handelingsperspectief geven. Ook kunnen we nog betere hulp en ondersteuning bieden aan de betrokken mensen met onbegrepen gedrag. We zorgen regionaal voor een beter functionerend Meldpunt Crisiszorg. We nemen deel aan een vierjarig subsidietraject Regionale Kenniswerkplaatsen Onbegrepen Gedrag, waarin ervaringsdeskundigen, gemeenten, zorgpartners en het onderwijs samen leren en ontwikkelen richting goede hulp aan mensen met onbegrepen gedrag. De doorontwikkeling van deze aanpak is een van de focuspunten van de gemeentelijke agenda Zorg en Veiligheid.
• We blijven ons inzetten voor de bestuurlijke en regionale netwerken op het gebied van geweld in afhankelijkheidsrelaties (voor ouderenmishandeling, seksueel geweld, geweld eerder en beter in beeld, geweld stoppen en duurzaam oplossen). We blijven ervaringsdeskundigen (waaronder ex-plegers) inzetten via Cirkel is Rond. Ook blijven we het Centrum Seksueel Geweld ondersteunen (samen met Tilburg) en eerstelijns ondersteuning versterken op het gebied van seksueel geweld. We richten ons op goed opdrachtgeverschap voor de gesubsidieerde instellingen (zoals Veilig Thuis en Safegroup). Bij Veilig Thuis sturen we onder andere op een tijdige en goede afhandeling van de meldingen en bij Safegroup op een goede begeleiding en een prettig leefklimaat in de opvang. We onderhouden en monitoren de samenwerkingsafspraken tussen Veilig Thuis en de lokale teams. De renovatie van 15 appartementen bij de vrouwenopvang wordt afgerond. Voor de verdere verbouwing van de vrouwenopvang maken we de komende jaren € 5,6 miljoen extra vrij, naast de middelen die hiervoor al reeds gereserveerd waren, om de Safegroup financiële garantie te geven om te kunnen starten. We gaan in gesprek met de regiogemeenten binnen de GR Geweld in Afhankelijkheidsrelaties over hoe we de kosten van deze broodnodige verbouwing ook samen verdelen en opvangen.
• In 2024 werken we aan de uitvoering van het Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming. Dit programma bestaat uit 2 grote deelprojecten:

1. • De realisatie van een regionaal veiligheidsteam waar naast de functies van Veilig Thuis, de Raad voor de Kinderbescherming en Jeugdbescherming ook expertise gebundeld wordt op het gebied van verslaving, ggz en licht verstandelijke beperkingen (LVB). Deze regionaal beschikbare inzet moet flexibel aan kunnen sluiten bij de lokale werkers.
   • De voorbereiding van lokale teams op het betrokken zijn en blijven bij gezinnen en huishoudens waar onveiligheid op de loer ligt.

• De krapte op de woningmarkt is ook in 2024 nog niet verdwenen. Daardoor blijft de uitstroom stagneren van mensen vanuit beschermd wonen en de daklozenopvang. Het levert ook problemen op voor nieuwe doelgroepen, zoals jongeren die geen woning kunnen vinden, waardoor het risico op dakloosheid groeit.
• Het ministerie van VWS wil de instroom van mensen met psychische problematiek in de Wlz afremmen, omdat de kosten te veel oplopen. Vooralsnog liggen er maatregelen om de instroom te beperken en is nog niet gekozen voor een financiële uitname uit de uitkering Beschermd Wonen. Als de maatregelen onvoldoende effect hebben, overweegt de minister dit alsnog. Linksom of rechtsom hebben de maatregelen en de eventuele financiële uitname gevolgen voor de begroting van beschermd wonen.

• We willen dat iedereen naar vermogen meedoet en een waardevolle bijdrage kan leveren aan onze samenleving. Iedereen telt, dus we ondersteunen iedereen waar nodig om mee te kunnen (blijven) doen.
• Binnen het thema Leren, ontwikkelen en werken vallen essentiële leefgebieden als werk en inkomen en thema’s als schulden en armoede. Daarbij willen we dat onze uitvoering door iedereen gezien wordt als eerlijk en betrouwbaar. Daar blijven we hard aan werken.
• We willen dat alle huishoudens in Breda maandelijks voldoende inkomsten hebben om rond te kunnen komen. Inwoners zijn daarvoor zelf verantwoordelijk. Daarom komt betaald werk vóór een bijstandsuitkering, waarbij werken daadwerkelijk moet lonen. We leiden mensen die bij ons aankloppen, en die kunnen werken, voor zover mogelijk toe naar betaald werk. We gaan hierbij het gesprek aan om de drempels die mensen ervaren weg te nemen. 
• Soms lukt het huishoudens - ondanks een betaalde baan - niet om rond te komen. De bestaanszekerheid komt dan in het geding. Deze proberen we zo snel mogelijk te herstellen om te voorkomen dat iemand in de schulden komt. Mensen die al schulden hebben, helpen we om uit de schulden te komen. Dat geldt ook voor ondernemers.
• Breda trekt ook nieuwkomers aan. Een deel daarvan is vluchteling, zit in de asielprocedure of heeft al een status. Hoewel het moeilijk te voorspellen is, verwachten we dat we in 2024 meer mensen vanuit deze doelgroepen moeten huisvesten. We zoeken samen met andere overheden naar een goede invulling van dit vraagstuk. We willen onze taakstellingen halen op het gebied van de opvang van Oekraïners, asielzoekers en statushouders. Deze taakstellingen worden eind 2023 bepaald.

Algemeen 

• Inwoners die dat nodig hebben, krijgen ook in 2024 een bijstandsuitkering en hulp om werk te vinden.
• De afgelopen jaren hebben we geïnvesteerd in locaties en instrumenten om inwoners met een uitkering te ondersteunen. We investeren, in lijn met de filosofie van Verbeter Breda, in het herstel van een betrouwbare overheid. Dat doen we door onze ambtelijke organisatie te trainen en te coachen. We sluiten hierbij aan op de landelijke doorontwikkeling van de Participatiewet, waarbij de menselijke maat meer centraal moet komen te staan. 
• Ook voor mensen die niet willen, sluiten we onze ogen niet. Voor deze doelgroep ontwikkelen we een speciale aanpak met partners uit de stad. Daarmee willen we in een korte periode een gedragsverandering voor elkaar krijgen. We koppelen dit aan onze maatschappelijk opgaven.
• We rollen een pilot uit waarbij uitkeringsgerechtigden voor bepaalde werkzaamheden een echte loonstrook kunnen krijgen.
• We zetten in 2024 ervaringsdeskundigheid in bij onze dagelijkse werkzaamheden. Daarvoor zetten we onder meer een klankbordgroep op.
• Vóór 2024 ligt er één uitvoeringsplan waarmee teamleiders koersvast kunnen sturen op ambities. Via één generiek dashboard hebben we zicht op onze inhoudelijke en financiële voortgang. Die is zichtbaar voor iedereen: van het bestuur tot de uitvoering.
• In 2023 zijn we begonnen met het opstellen van een nieuw beleidsplan armoede en schulden voor de periode tot 2028. Naar verwachting neemt de gemeenteraad hier in de eerste helft van 2024 een besluit over. Daarbij passen we waar nodig en wenselijk ook meteen de relevante regelgeving aan.

Preventie 

• In 2024 blijven we ons inzetten om zo vroeg mogelijk in contact te komen met inwoners met geldzorgen. We ontwikkelen een aanpak om werkgevers in Breda een helpende hand te bieden bij geldzorgen van werknemers. Dit is ook een vindplaats voor werkende armen. Medio 2024 start de inzet van schuldenfunctionarissen bij de rechtbank.
• De landelijke pilot Hypotheekachterstanden loopt door in 2024. Ook zetten we extra in op de aanpak van huurmeldingen (inclusief particuliere verhuur). In 2024 hebben we daarnaast aandacht voor monitoring en evaluatie om vroege signalen goed te kunnen beoordelen. We gaan actief aan de slag met nieuwe signaalpartners, zoals het CAK en de SVB.
• Ondernemers zijn een specifieke doelgroep als het gaat om geldzorgen. We gaan door met Financy, het financieel adviescentrum voor ondernemers en organisaties. Ook voor inwoners zorgen we dat we beter inzichtelijk kunnen maken wat veranderingen in inkomen en schulden betekent voor hun besteedbaar inkomen. Op deze manier proberen we zorgen over wisselend inkomen, bijvoorbeeld door het vervallen van toeslagen, te verminderen. 
• We blijven onze inwoners helpen om hun energielasten beheersbaar te houden en verstrekken waar nodig (lokale) toeslagen. Inwoners met hulpvragen kunnen zich melden bij Hulp bij Energiekosten en krijgen hulp bij het vinden van duurzame oplossingen. We zoeken onze inwoners actief op in de wijken om ervoor te zorgen dat ze voor al hun vragen over energie(armoede) bij ons terecht kunnen. 
• In 2023 hebben we een projectplan opgesteld om werkende armen beter te bereiken. In 2024 implementeren we de aanpak uit dit plan.
• In 2024 onderzoeken we de inzet van social media op het gebied van preventie en schulden.

Toeleiden naar een zelfstandig inkomen 

• De afgelopen jaren hebben we geïnvesteerd in een infrastructuur van werken en leren. Voor alle doelgroepen zijn er sectorale mogelijkheden om te gaan werken, met of zonder onderwijs. In 2024 willen we via het WerkgeversServicePunt (WSP) Breda 700 plaatsingen realiseren met de volgende verdeling:
  • fulltime werk (40%): 280
  • parttime werk (25%): 175
  • preventief werk (35%): 245
    

• De uitstroom wordt vooral gerealiseerd door de activatie van onbenut talent. Hierdoor verwachten we dat het klantenbestand afneemt met zo'n 150 uitkeringen doordat er meer uitstroom dan instroom ontstaat.
• We geven mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt mogelijkheden om te werken. Zij komen bij ons binnen via WRKLAB076. Samen met de cliënt kijken we via een leerwerktraject welke vaardigheden hij of zij heeft en wat de beste uitstroomoptie is. Dat kan een detachering zijn met een loonkostensubsidie bij een reguliere werkgever of een beschutte werkplek. We werken samen met scholen voor speciaal onderwijs om mensen opleidingen aan te bieden om hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. Ook werken we samen met zorgaanbieders om een programma voor (arbeidsmatige) dagbesteding vorm te geven. 
• Breday is de centrale vindplaats voor jongeren tussen de 18 en 27 jaar met een hulpvraag. We zetten de dienstverlening voort, waarbij we de aanpak intensiveren met de ketens Jeugd en Wmo. Het zogeheten screeningsteam, dat zich ontfermt over de overgang van 17 naar 18 jaar, zetten we voort. We willen in 2024 het volgende bereiken:
  • het uitkeringsbestand van jongeren neemt af van 250 naar 200 jongeren
  • alle jongeren met een Wmo-indicatie en een bijstandsuitkering krijgen één aanspreekpunt
  • elke jongere (met een uitkering) beschikt over een Persoonlijk Ontwikkelplan (POP). Daarin zijn de stappen uitgewerkt naar een zo zelfredzaam mogelijk bestaan.

• We verstevigen de regionale arbeidsmarkt. We werken een regionaal uitvoeringsplan uit met daarin meetbare en volgbare meerjarige ambities. Hierdoor kunnen we voortvarend aan de slag met bestaande en toekomstige opgaven vanuit het ministerie. De toegekende middelen zijn bedoeld voor:
  • het terugdringen van de regionale jeugdwerkloosheid
  • de ondersteuning van werkzoekenden (in de breedste zin)
  • het aanjagen van een inclusieve arbeidsmarkt voor inwoners met een (on)zichtbare arbeidsbeperking
  • de realisatie van één begrijpelijk (online) loket waar werkgevers en werkzoekenden terecht kunnen

Deelnemen met een inkomen

• We blijven inwoners met een bijstandsuitkering ondersteunen naar een zo zelfredzaam mogelijk bestaan. Hun hulpvraag zetten we daarbij centraal. Bij cliënten met meervoudige problematiek stemmen we de inzet en volgorde van de ondersteuning af met onze collega's en externe professionals. 
• Bij de toekomstige tegenprestatie zoeken we steeds naar een win-winsituatie. Hiermee bedoelen we een bijdrage aan het maatschappelijk nut waarbij de cliënt tegelijkertijd zijn of haar vaardigheden kan ontwikkelen. Dit werken we uit met de maatschappelijke organisaties binnen de waardenetwerken.

Schuldhulpverlening 

• Vanaf 1 januari 2024 halveren we de looptijd van het wettelijk schuldhulptraject (WSNP) tot 18 maanden. In 2024 bekijken we hoe we ook zo snel mogelijk de looptijd van de minnelijke schuldhulptrajecten (MSNP) kunnen halveren.
• De schuldhulpverlening voor ondernemers wordt vanaf medio 2024 onderdeel van de reguliere gemeentelijke schuldhulpverlening. Wij verwachten dat in 2024 30 tot 40 ondernemers zich bij ons zullen melden.
• We verlenen nazorg binnen het reguliere proces van schuldhulpverlening. We verwachten dat er in 2024 160 nazorgtrajecten lopen na een afgeronde schuldregeling. Daarnaast is de verwachting dat we 600 nazorgtrajecten hebben lopen voor klanten die niet doorgestroomd zijn naar een schuldregeling. We verlenen ook nazorg voor klanten na een vroegsignaal, budgetbeheer, financiële hulpvragen, een betalingsregeling en 100% aflossing.
• In 2024 wordt het product Duurzame Financiële Dienstverlening (DFD) ingekocht bij Allegro. Het doel van DFD is om de inkomsten en uitgaven van een inwoner in evenwicht te brengen als de schulden (nog) niet duurzaam opgelost kunnen worden. We implementeren dit in onze werkwijze. Iedere regisseur krijgt een cursus voor de inzet van DFD.
• Door een verschuiving van budgetten in de subsidieplafonds van de waardenetwerken, is opnieuw beoordeeld of de activiteiten Psychosociale Hulp bij Schulden (PHS) en Sociaal Raadsliedenwerk (SRW) voldoende meerwaarde bieden in de dienstverlening aan mensen met een financiële (hulp)vraag. Omdat deze vraag niet in deze korte periode beantwoord kon worden, hebben we gekozen om deze activiteiten in 2024 incidenteel te continueren vanuit budget Verbeter Breda (omdat deze activiteiten veelal worden uitgevoerd in de aandachtswijken en daar ook een belangrijke hulpbron bieden voor inwoners) en vanuit middelen armoede, schulden en arbeidsparticipatie. Het gaat om een bedrag van € 0,75 miljoen. In 2024 wordt verder gezocht naar synergie en aansluiting van de activiteiten met de dienstverlening van de gemeente op dit vlak. In 2025 zijn voldoende structurele middelen vrijgemaakt om de activiteiten ook daarna te continueren, indien de meerwaarde blijkt en de synergie gevonden is.

Sport en Cultuur voor alle Bredanaars

• In 2023 zijn we gestart met de doorontwikkeling van de Bredapas. Ons doel voor 2024 is de introductie van een stadsbrede pas die voor iedereen beschikbaar én aantrekkelijk is.
• In 2024 willen we via een pilot ervaring opdoen met een Volwassenenfonds Sport en Cultuur.
• In 2024 zetten we het Jeugdfonds Sport en Cultuur voort om meer kinderen in armoede deel te kunnen laten nemen aan sport en cultuur. We werken samen met het Jeugdfonds aan een intensievere samenwerking, het vergroten van de bekendheid van het jeugdfonds en het streven dat geen enkel kind buitenspel staat met sport en cultuur.

Nieuwe Bredanaars 

• We creëren waar nodig tijdelijke onderkomens. In ons woonbeleid hebben we aandacht voor de druk op de woningmarkt. We moeten hiervoor noodoplossingen inzetten, zoals een tussenvoorziening voor statushouders en andere spoedzoekers.
• De vluchtelingen en Oekraïense ontheemden die in 2022 en 2023 onderdak hebben gevonden in onze gemeente, worden naar verwachting ook in 2024 opgevangen. We zorgen voor goed functionerende opvanglocaties, waar mensen veilig onderdak krijgen. Daarnaast willen we de Oekraïense ontheemden meer bij de Bredase maatschappij betrekken. Dit vraagt inzet op diverse vlakken, zoals inkomensondersteuning, inburgering, onderwijs en begeleiding naar werk. Hiervoor ontvangen wij, naar verwachting, een bekostiging vanuit het Rijk. 
• In 2024 vangt het COA maximaal 264 mensen op voor een periode van 10 jaar in een AZC aan de Heerbaan. We willen tijdens de asielprocedure van de nieuwe bewoners aan de slag met inburgering en integratie. Door al gelijk te werken aan het leren van de taal en mee te doen in de samenleving helpen we onze nieuwe Bredanaars vooruit.
• De asielzoekers die door het COA in onze gemeente worden opgevangen, krijgen ondersteuning en onderwijs. 
• De inburgering van statushouders valt voor steeds meer statushouders onder de Wet inburgering 2021. We zetten onze huidige aanpak voort. Daarnaast gaan we alle statushouders en asielzoekers die in Breda gehuisvest worden, begeleiden naar werk. We hebben hiervoor een plan opgesteld, dat we in 2024 verder uitvoeren.

De ombuiging vanuit het Bestuursakkoord 2022-2026 op het gebied van werk en inkomen is mogelijk niet (volledig) haalbaar. Het gaat om € 3 miljoen in 2023, aflopend naar € 0,5 miljoen in 2026. (Voor 2024 gaat het om € 2 miljoen.) We onderzoeken maatregelen die kunnen bijdragen aan deze ombuiging.

• In 2023 tekenen we onze gezondheidsvisie op. We willen dat iedereen in Breda weet waarom gezondheid belangrijk is en dat iedereen de juiste handvatten heeft om zelf actief met een gezonde leefstijl bezig te zijn. Gezondheid is meer dan niet ziek zijn. Het is een belangrijke voorwaarde om gelukkiger en langer te leven, zowel fysiek als mentaal, en een bijdrage aan de samenleving te kunnen leveren. We willen samen met elkaar een gezonde omgeving creëren. Een omgeving die uitdaagt tot een gezonde leefstijl en die gezond eten, bewegen en ontspannen stimuleert. We besteden daarbij extra aandacht aan gelijke gezondheidskansen voor iedereen. Zo dragen we bij aan een langer leven in goede gezondheid voor al onze inwoners.
• We vinden het belangrijk dat iedereen in Breda de mogelijkheid heeft om te genieten van een leven lang sporten en bewegen in een gezonde, veilige en inclusieve sportomgeving. Daarom bieden we inwoners een aantrekkelijke en veilige leefomgeving die sporten en bewegen stimuleert. We zetten sport en bewegen in als middel voor een vitale samenleving.

Gezondheid 

• In 2024 voeren we onze gezondheidsvisie uit. We richten ons daarbij op leefstijl, de fysieke en sociale omgeving, gezond eten, voldoende bewegen en voldoende ontspannen.
• In 2023 zijn het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en het Integraal Zorgakkoord (IZA) afgesloten. Beide sluiten aan op onze gezondheidsvisie. Voor deze akkoorden hebben we samen met de GGD en andere zorgpartners lokale en regionale uitvoeringsplannen opgesteld. Deze voeren we in 2024 uit. De middelen daarvoor zijn beschikbaar gesteld via een specifieke uitkering. In deze plannen brengen we de huidige aanpakken samen op het gebied van leefstijl, valpreventie, brede combinatiefuncties, overgewicht en JOGG (Jongeren Op Gezond Gewicht).

Uitvoeringsprogramma Sport en Bewegen 

• In het uitvoeringsprogramma Sport en Bewegen 2023-2026 staan de speerpunten voor 2024. We werken samen aan de doelen uit het uitvoeringsplan binnen het waardenetwerk Gezond en Actief Leven en met het onderwijs, zorgpartijen en sportverenigingen.

Stimuleren van sporten en bewegen

• We onderzoeken hoe de werkzaamheden van onze verenigingsadviseurs nog beter aan kunnen sluiten op de wensen en behoeften van onze sport- en beweegaanbieders. Samen kijken we naar de (innovatieve) mogelijkheden om hun aanbod passend te maken. Ook bekijken we of we een duurzaam beleid kunnen opstellen voor het binden, behouden en begeleiden van (potentiële) vrijwilligers. Verder gaan we het gesprek aan over een veilige sportomgeving.
• In 2024 hebben we aandacht voor de implementatie van Breed Motorische Ontwikkeling binnen het onderwijs, de openbare ruimte en sportverenigingen. We willen de groep jongeren die niet regulier sporten via nieuwe programma’s bereiken.
• We gaan door met de Rijke Schooldag. 
• We gaan extra inzetten op de samenwerking met het Jeugdfonds Sport en de promotie daarvan.
• We starten een pilot met een Volwassenenfonds Sport en Cultuur. We stimuleren sportaanbieders en buurtsportcoaches om hiermee aan de slag te gaan en aan te sluiten bij de behoeften van onze inwoners.
• We stimuleren de ontwikkeling van projecten en aanbod in urban en e-sports. 

Sportaccommodaties 

• We stellen een integraal huisvestingsplan op voor onze sportaccommodaties.
• We gaan door met de succesvolle 1/3-regeling buitensport en zorgen dat zo veel mogelijk sportverenigingen hier gebruik van kunnen maken. 
• We verkennen de mogelijkheden voor verduurzaming en onderzoeken hoe we beter om kunnen gaan met droogte en klimaatadaptatie.
• We stellen referentienormen voor sport- en beweegvoorzieningen op, waardoor deze behoefte bij de start van gebiedsontwikkelingen direct wordt meegenomen.

Sport en bewegen in de openbare ruimte 

• Bij gebiedsontwikkelingen nemen we de inrichting van een beweegvriendelijke openbare ruimte meteen mee. 
• We investeren in het laagdrempelig, toegankelijk en veilig inrichten van de openbare ruimte en plaatsen nieuwe sportieve voorzieningen.
• We gaan sturen op een betere benutting van de bestaande sportieve buitenruimte via communicatie (promotie) en samenwerking.
• We zetten ook in op technologie en digitalisering om het gebruik van de openbare beweegruimte te stimuleren.

Topsport en talentontwikkeling 

• We initiëren een samenwerking op het gebied van talentontwikkeling door bijeenkomsten te organiseren en nieuwe initiatieven te stimuleren die talentontwikkeling omarmen. Dit komt samen in een netwerkorganisatie.
• We ondersteunen de regionale trainingscentra (handbal, schaatsen en atletiek) die in Breda zijn gevestigd en streven ernaar om het aantal opleidingsprogramma’s uit te breiden.
• We onderzoeken de mogelijkheid om een fonds op te richten om sporttalenten te ondersteunen.

Sportevenementen 

• We ontwikkelen een plan voor de acquisitie, organisatie en duurzame financiering van (inter)nationale sportevenementen, zoals de Special Olympics Nationale Spelen, die we samen met de gemeente Tilburg gaan organiseren.
• We stimuleren kennisdeling en samenwerking tussen organisatoren van sportevenementen.
• We stimuleren de deelname van kinderen en jongeren aan sportevenementen en toernooien om maatschappelijke en economische spin-off te creëren.

Voor dit thema zijn geen specifieke risico's.

Wijkgericht werken
Wijkgericht werken draait om de mensen die in de wijken en dorpen wonen. Onze inzet is gericht op een prettige woonomgeving, die schoon, heel en veilig is, en gelegenheid biedt voor ontmoeting. Daarvoor werken we samen met onze inwoners. Zij kennen hun wijk of dorp het beste en hun betrokkenheid is de belangrijkste voorwaarde voor succes. 

Wijkaanpak / Verbeter Breda
De Bredase wijkaanpak wordt in de aandachtswijken van Breda bepaald door onder andere de bouwstenen van Verbeter Breda die in de pacten zijn vastgesteld. Ook andere opgaven, zoals de woningproductie en de energietransitie, zorgen voor concrete projecten en activiteiten in de wijken en dorpen. Samen met groepen bewoners en de wijk- en dorpsraden stemmen we deze opgaven op elkaar af. Sommige ontwikkelingen in de wijken en dorpen vragen extra aandacht. In de aandachtswijken zien we dat deze ontwikkelingen zich opstapelen. Daarom maken we voor specifieke onderwerpen - zoals laaggeletterdheid en een gezonde leefstijl - met (intensiever) maatwerk meer resultaat mogelijk. De wijkbibliotheek 4.0 in de Hoge Vucht is hier een mooi voorbeeld van. Deze opent in 2024 zijn deuren. Eind van 2024 verwachten we ook het haalbaarheidsonderzoek naar de definitieve bibliotheek af te ronden en kan een plan en ontwerp worden vastgesteld.

Met Verbeter Breda brengen we de samenhang tussen de diverse opgaven in de wijken en dorpen in beeld. De energietransitie en de woningbouwopgave zorgen voor koppelkansen met andere bouwstenen binnen Verbeter Breda. Ook in de wijken en dorpen waar Verbeter Breda een minder verstrekkende impact heeft, is het waardevol om de samenhang tussen de opgaven inzichtelijk te maken. Dit inzicht is een voorwaarde voor een gezamenlijke aanpak. In 2024 is dit overzicht voor alle wijken en dorpen beschikbaar.

Inwonersparticipatie / initiatiefkracht
De betrokkenheid, initiatiefkracht en kennis van de bewoners is merkbaar in de gesprekken die we al voeren in bijvoorbeeld de wijk- en dorpsplatforms en met de wijk- en dorpsraden. Ook bewoners die op andere manieren betrokken zijn, zijn onze partners. Daarbij zien we de meldingen en klachten over de buitenruimte niet over het hoofd. Hierbij ligt de nadruk op de verbinding tussen (groepen) bewoners, het optimale gebruik van de buitenruimte en het benutten van voorzieningen. De inzet richt zich op de wijk- en dorpscentra, maar ook op speelplekken en dierenweides. Een ander voorbeeld is de herinrichting van pleinen. Verder stimuleren we de betrokkenheid van bewoners via de voorbereiding van markten en kermissen, de jaarwisseling en evenementen op wijk- en dorpsniveau.

Het aantal Bredanaars dat actief is in de eigen woonomgeving, neemt toe. Dit komt mede door het blijvende succes van de wijkdeals en door initiatieven die veel bewoners verbinden en in beweging brengen. Door netwerken van actieve wijkbewoners te ondersteunen, stimuleren we de uitwisseling van ideeën en vergroten we de invloed van bewoners op hun sociale en fysieke omgeving. In alle wijken en dorpen ondersteunen we initiatieven van (groepen) bewoners door wijksubsidies toe te kennen, in overleg met de wijkplatforms. Daarnaast zorgen we dat er ruimte is voor activiteiten in buurthuizen en ondersteunen we wijknetwerken waar bewoners en professionals hun inzet samen kunnen versterken. Ook aanpassingen in de buitenruimte blijven mogelijk: door de aanwezigheid en zichtbaarheid van de wijkbeheerders pikken we snel wijkinitiatieven op en worden deze goed ondersteund. Zo blijven we naar kansen zoeken om de gemeentelijke doelstellingen samen met de bewoners te realiseren.

In 2024 worden de werkzaamheden aan buurtinitiatief Park Kesteren afgerond: we planten de bomen en plaatsen de speeltoestellen.

Voor dit thema zijn geen specifieke risico's.